Köpeklerde Tümörler Nasıl Teşhis Edilir ve Evrelendirilir

🩺 İlk Muayene ve Geçmiş

Tanı yolculuğu genellikle bir veteriner tarafından kapsamlı bir fiziksel muayene ile başlar. Köpeğin vücudunu palpe ederek anormal kitleler veya şişlikler olup olmadığını dikkatlice hissederler. Bu ilk değerlendirme, veterinerin daha fazla araştırmayı gerektiren potansiyel endişe alanlarını belirlemesine yardımcı olur.

Ayrıntılı bir tıbbi geçmiş de önemlidir. Veteriner, köpeğin cinsi, yaşı, aşı durumu ve daha önceki sağlık sorunları hakkında sorular soracaktır. İştah, enerji seviyeleri veya davranıştaki herhangi bir değişiklik hakkında bilgi değerli ipuçları sağlayabilir.

🔬 Sitoloji ve Biyopsi

Bir kitle tespit edilirse, bir sonraki adım genellikle mikroskobik inceleme için bir hücre örneği toplamaktır. Sitoloji ve biyopsi, bu amaçla kullanılan iki yaygın yöntemdir ve her birinin kendine özgü avantajları ve sınırlamaları vardır.

Sitoloji

Sitoloji, ince iğne aspirasyonu (FNA) kullanılarak kitleden hücre toplanması anlamına gelir. Kitleye küçük bir iğne sokulur ve hücreler bir şırıngaya çekilir. Daha sonra hücreler bir slayda yerleştirilir, boyanır ve mikroskop altında incelenir.

• Avantajları: Sitoloji, genellikle veteriner muayenehanesinde gerçekleştirilebilen minimal invaziv bir işlemdir. Biyopsiye kıyasla nispeten hızlı ve ucuzdur.
• Sınırlamalar: Sitoloji her zaman kesin bir tanı sağlamayabilir. Sadece sitolojiye dayanarak belirli tümör tipleri arasında ayrım yapmak zor olabilir.

Biyopsi

Biyopsi, kitleden küçük bir doku parçasının çıkarılmasını içerir. İnsizyonel biyopsiler (kitlenin bir kısmının çıkarılması) ve eksizyonel biyopsiler (tüm kitlenin çıkarılması) dahil olmak üzere çeşitli biyopsi türleri vardır. Doku örneği daha sonra analiz için bir veteriner patoloğa gönderilir.

• Avantajları: Biyopsiler tümörün daha kapsamlı bir değerlendirmesini sağlar. Tümörün türünü, derecesini (ne kadar agresif olduğunu) ve çevre dokulara yayılıp yayılmadığını belirlemeye yardımcı olabilirler.
• Sınırlamalar: Biyopsiler sitolojiden daha invazivdir ve anestezi gerektirebilir. Ayrıca daha pahalıdırlar.

📸 Görüntüleme Teknikleri

Görüntüleme teknikleri, tümörün boyutunu, yerini ve kapsamını belirlemede hayati bir rol oynar. Ayrıca tümörün diğer organlara veya dokulara yayılıp yayılmadığını belirlemeye yardımcı olabilirler. Veteriner onkolojisinde kullanılan yaygın görüntüleme yöntemleri şunlardır:

Radyografi (X-ışınları)

Radyografiler kemikleri ve iç organları görüntülemek için faydalıdır. Akciğerlerde, kemiklerde veya karında tümörleri tespit etmeye yardımcı olabilirler. Ancak radyografiler küçük tümörleri veya yumuşak dokulardaki tümörleri tespit edecek kadar hassas olmayabilir.

Ultrason

Ultrason, iç organların görüntülerini oluşturmak için ses dalgalarını kullanır. Özellikle karaciğer, dalağı, böbrekleri ve mesaneyi değerlendirmek için faydalıdır. Ultrason ayrıca iç kitlelerin biyopsilerine rehberlik etmek için de kullanılabilir.

Bilgisayarlı Tomografi (BT Taraması)

BT taramaları vücudun ayrıntılı kesitsel görüntülerini sağlar. Radyografilerden daha hassastırlar ve daha küçük tümörleri ve daha ince değişiklikleri tespit edebilirler. BT taramaları genellikle göğüs, karın ve baştaki tümörleri değerlendirmek için kullanılır.

Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG)

MRI, vücudun ayrıntılı görüntülerini oluşturmak için manyetik alanlar ve radyo dalgaları kullanır. Özellikle beyin, omurilik ve yumuşak dokulardaki tümörleri değerlendirmek için faydalıdır. MRI mükemmel yumuşak doku kontrastı sağlar ve farklı doku tipleri arasında ayrım yapmaya yardımcı olabilir.

Nükleer Sintigrafi (Kemik Taraması)

Kemik taramaları, kemik tümörlerinin veya kemik metastazının (kanserin kemiğe yayılması) göstergesi olabilen artmış kemik dönüşüm alanlarını tespit etmek için kullanılır. Köpeğe radyoaktif bir izleyici enjekte edilir ve artmış izleyici tutulum alanlarını tespit etmek için özel bir kamera kullanılır.

📊 Tümör Evrelemesi

Tümör evrelemesi, tümörün kapsamını ve vücudun diğer bölgelerine yayılıp yayılmadığını belirleme sürecidir. Evreleme, prognozu (olası sonucu) belirlemek ve tedavi kararlarını yönlendirmek için çok önemlidir. Veteriner onkolojisinde en sık kullanılan evreleme sistemi Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) TNM sistemidir.

TNM Sistemi

TNM sistemi üç faktöre dayanmaktadır:

• T (Tümör): Primer tümörün boyutunu ve yayılımını tanımlar. T1 küçük, lokalize bir tümörü belirtirken, T4 çevre dokulara yayılmış büyük bir tümörü belirtir.
• N (Düğümler): Tümörün bölgesel lenf düğümlerine yayılıp yayılmadığını gösterir. N0 lenf düğümü tutulumunun olmadığını, N3 ise yaygın lenf düğümü tutulumunun olduğunu gösterir.
• M (Metastaz): Tümörün uzak bölgelere yayılıp yayılmadığını (metastaz) gösterir. M0 uzak metastaz olmadığını, M1 ise uzak metastaz olduğunu gösterir.

TNM sınıflandırmasına göre tümöre I’den IV’e kadar bir evre atanır. Evre I tümörler küçük ve lokalize iken, Evre IV tümörler uzak bölgelere yayılmıştır. Daha yüksek evreler genellikle daha kötü bir prognozu gösterir.

✅ Ek Tanı Testleri

Yukarıda açıklanan testlere ek olarak, köpeğin genel sağlığını değerlendirmek ve metastaz kanıtı aramak için başka tanı testleri de yapılabilir. Bu testler şunları içerebilir:

• Tam Kan Sayımı (CBC): Kandaki kırmızı kan hücreleri, beyaz kan hücreleri ve trombositlerin sayısını değerlendirir.
• Serum Kimya Profili: Karaciğer, böbrekler ve diğer organların fonksiyonlarını değerlendirir.
• İdrar tahlili: İdrarda anormallik olup olmadığının değerlendirilmesi.
• Kemik İliği Aspirasyonu: Kemik iliğinde kanser bulgularını değerlendirir.
• Lenf Nodu Aspirasyonu/Biyopsisi: Kanserin lenf nodlarına yayılıp yayılmadığını belirler.